شیرازی، میرزا آقا حاج محمدمعصوم ملقب به معصوم‌علیشاه و نایب‌الصدر شیرازی (1270-1344ق)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد ایران شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

اساساً گنجینه­ های خانوادگی نقش بسیار پررنگ و مهمی در تعیین هویت افراد خانواده، از هر قشر اجتماعی، بازی می­ کنند. باید در نظر داشت که خانواده­ های گوناگونی در زمان­ها و مکان­های­ متفاوت، یا همان بافت زمانی و مکانی، طیف وسیعی از تجربیات را از سر می­ گذرانند که گاه ممکن است در مواردی شبیه به یکدیگر اما همچنان دارای نقاط متمایزکننده­ ای از هم باشند. یکی از این انواعِ میراث­های خانوادگی، اسناد مکتوبی چون دفاتر و کاغذهای قدیمی است که از نسلی به نسل دیگر به ارث رسیده ­است. سند مکتوب حاضر که مورد تحقیق نگارنده بوده و در این راه با رویکرد توصیفی و تطبیقی مورد مطالعه قرار گرفته­ است، در واقع بخشی از میراث به­ جای­ مانده برای خانواده نظرعلی، از خانواده­ های قدیمی شیراز است. با تحقیق در باب این سند و انواع نوشته ­های مکتوب در آن و دیگر منابع مرتبط با جریان­های عرفانی، نگارنده بدین نتیجه رسید که نایب ­الصدر شیرازی یکی از شخصیت­های مهمّ مرتبط با جریانات عرفانی و قیام مشروطه بوده که تا به امروز کمتر مورد شناخت و تحقیق قرار گرفته ­است.

کلیدواژه‌ها


-      اباذری، علیرضا؛ «شاهکاری از احیای متون، داستان یک عقبگرد»، آینۀ پژوهش، دوره 21، شماره 122، تیر 1389، ص­ص 66-76.
-      امینی، محمد؛ صوفی‌گری - بازبینی و ویرایش صوفی‌گریِ احمد کسروی، کالیفرنیا: شرکت کتاب، 1393.
-      جابری‌زاده، محمدعرفان؛ بررسی احوال و آراء حاجی نایب‌الصدر شیرازی، پایان­نامه کارشناسی ‌ارشد، دانشکده الهیات و معارف‌ اسلامی دانشگاه تهران، استاد راهنما: علی مهدی ­زاده شهری، استاد مشاور: شهرام پازوکی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1385.
-      جعفریان، رسول؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ویراستار: علی ورسه­ای، تهران: مشعر، چاپ اول، 1380.
-      سلیمانی، کریم؛ القاب رجال دوره قاجاریه، تهران: نشر نی، 1379.
-      سیدین، علی؛ پشمینه‌پوشان: فرهنگ سلسله‌های صوفیه. تهران: نشر نی، 1389.
-      شیرازی، نایب‌الصدر؛ سفرنامه نایب‌الصدر شیرازی، تهران: بابک، 1362.
-      شیرازی، معصوم‌علیشاه نعمت‌اللهی؛ طرایق‌الحقایق، نسخه خطی، محل نگهداری: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، شناسه: 1709889.
-      شیرازی، میرزا محمدمعصوم نایب‌الصدر؛ مسافرت گیلان، به کوشش هومن یوسف­دهی، رشت: فرهنگ ایلیا، بی­تا.
-      مدرسی چهاردهی، نورالدین؛ «معصوم‌علیشاه»، مجله وحید. شماره 105، ص­ص 680-683.