تقابلهای دوگانه ظاهری و کلامی آیین نوروزی حاجی فیروز در آخرین گاهنبار سال در شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی ارشد ایران شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

آیین نوروزی حاجی فیروز از جمله ذخایر فرهنگ ایرانی و حامل داده‌های مهمی در باب اعتقادات کهن ایرانیان با کارکردی هویتی است. حضور این سنت کهن در آخرین گاهنبار سال در شیراز همچنان دیده می‌شود. به منظور یافتن پاسخ برای این پرسش که اساساً دلایل وجود تقابل‌های دوگانه‌ ظاهری و کلامی در شخصیت و آواز حاجی فیروز از کجاست، روش زبان‌شناسانه‌ سوسور- استراوس مبتنی بر تولید معنا به ­واسطه‌ وجود تقابل‌های دوگانه به­ کار گرفته شد. مدعای اصلی مبتنی بر فره‌وشی بودن شخصیت حاجی فیروز بود. پس از انجام تحقیقات، چنین مشخص شد که در واقع حاجی فیروز نماینده‌ای از دنیای مردگان است که تقابل‌های خصوصیات دنیای زندگان و مردگان را در خود جای داده و کارکردی به­عنوان حلقه‌ اتصال دنیای مردگان و دنیای زندگان داراست.

کلیدواژه‌ها


بیرونی، ابوریحان؛ التفهیم، ترجمه جلال­ الدین همایی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1386.
شمس­ الـدین، سیـده شبنم؛ «آیکون ­نـگاری سیـاره زحل در نگارگری ایـرانی» (پایان ­نـامه کارشنـاسی ارشد، چاپ­ شده)، اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان، 1394.
صرامی، عارفه؛ شمس‌الـدین، سیـده شبنم؛ تأویل و تفسیر نگاره‌های ایرانی - اسلامی بر پایه نجوم، تهران: انسان‌شناسی، 1397.
ناس، جان بایر؛ تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی­ اصغر حکمت، تهران: پیروز، چاپ سوم، 1354.
نامور مطلق، بهمن؛ درآمدی بر اسطوره شناسی، تهران: سخن، 1392.
ویدِنگرِن، گئو؛ پژوهشی در خرقه درویشان و دلق صوفیان، ترجمه بهار مختاریان، تهران: آگه، 1393.
Lévi-Strauss, Claude; Structural Anthropology, Harmondsworth: Penguin, Volume One, 1968.
Saussure, Ferdinand (de); Course in General Linguistics, London: Duckworth, 1974.