درباره زبان آذریِ کُهن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

ایران - قزوین

چکیده

همان­طور که می­ دانیم؛ حدوداً از قرن چهارم هجری در اثر حمله تُرکان و همچنین بعدها به­ دنبال حمله مغولان به ایران، دسته­ هایی از ترکان در منطقه بزرگ آذربایجان ساکن و حاکم شدند و این امر در طول چند قرن باعث دگرگونی زبان آذری در این منطقه بزرگ گردید. زبان کنونی مردم آذربایجان تلفیقی از واژه ­های آذری کُهن و تُرکی است و می­ توان این زبان را «تُرکیِ آذری» نامید.
درباره زبان «آذری کُهن» و دلایل دگرگونی آن به «تُرکی آذری» در منطقه آذربایجان، نویسندگان و زبان ­شناسان بسیاری کتاب­ها نوشته­اند. زبان آذری کُهن و زبان تالشی در منطقه تالش که همسایه شرقی منطقه آذربایجان است و زبان کُردی در منطقه کردستان که همسایه غربی و جنوبی آذربایجان است؛ جزو زبان­های ایرانیِ نو، شاخه شمال غربی هستند. زبان­ شناسان نامداری از اهالی آذربایجان مانند سید احمد کسروی و یحیی ذکاء، زبان آذری کهن را پیش از دگرگونی در پیوند با دیگر زبان­های شاخه شمال غربی به ­شمار آورده ­اند.

ذکاء، یحیی؛ جستارهایی درباره زبان مردم آذربایگان، انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، 1379.
کارنگ، عبدالعلی؛ تاتی و هرزنی (دو لهجه از زبان باستان آذربایجان)، به کوشش کاظم آذری سیسی، انتشارات رشد خلاق، چاپ دوم 1394.