باغ تاریخی تاج آباد نطنز

باغ محوطه­ ای است محصور و ساخت انسان با بهره­ گیری از گل و گیاه، درخت، آب و بناهای ویژه که در کل، موجودیتی یکسان می­ یابد. طبق منشور فلورانس، باغ تاریخی یک اثر معماری محسوب می­ شود و تلفیقی است از منظر و معماری که تابع آب ­و هوا و اقلیمِ جایی است که در آن قرار دارد. شهرستان نطنز در مرکز فلات ایران واقع شده و از یک جهت منحصر به ­فرد است؛ از یک طرف در منطقه ­ای خشک و کویری قرار دارد و از طرف دیگر در دامنه رشته­ کوه­های کرکس؛ که به ­دلیل داشتن آب­ و هوای مساعد و لطیف و وجود وحوش و پرندگان و آب فراوان و نیز موقعیت جغرافیایی مناسبش، از دیرباز تا کنون مورد توجه پادشاهـان و فرمانروایـان بوده ­است. ب ه­ویژه در دوره صفوی، شاهان این سلسله توجه خاصی به این خطه داشتند و این منطقه حکم شکارگاه و منزلگاه تابستانی ایشان را داشته­ است. در متون تاریخی و سفرنـامه­ ها، بارها از بـاغ تاج ­آباد نطنز یاد شده و می­ توان تاریخ دقیق احداث آن را از روی این متون، تعیین کرد. این باغ در دسته­ بـاغ­های ایرانی و از گونه­ بـاغِ کوشک-تخت است؛ از معدود باغ­های ایرانی موجود در حوزه جغرافیایی ایرانکه درگونه ­بندی باغ­های تخت جای دارد. این گونه باغ­­ها دلالت بر شکل طبیعی زمین و در نتیجه سیستم آبیاری متفاوتی دارند که تابع بستر زمین باغ است. هدف این پژوهش، شناخت و درک یکی از باغ­های منحصر به­ فرد عهد صفوی از منظر معماری، تزئینات و موقعیت مکانی است که متأسفانه بر اثر بی­ مهری و عدم رسیدگی، متروک شده ­است. روش پژوهش به دو صورت کتابخانه ­ای یعنی مراجعه به کتاب­ها، عکس­ها و نقشه ­ها؛ و میدانی است با مراجعه به خود اثر، تهیه و ارائه جزئیاتش از جمله نقشه ­ها و کروکی؛ و برداشت و مصاحبه با افراد بومی. این باغ در سال ۱۳۹۵ و بـا تهیه پرونده و گزارش ثبتی آن تـوسط نگارنده کتاب، به شماره ۳۱۵۲۹ در فهرست آثـار ملی قـرار گرفته­ است.